Rodzaje tkanin, materiałów, splotów – czym się różnią?

Encyklopedia wiedzy o ubraniach, cz. 2. Tkanina czy dzianina? Rodzaje splotów

1.   Czym się różni tkanina od dzianiny?

2.   Rodzaje splotów tkanin

3.   Tkaniny o splocie płóciennym

      3.1.   Batyst

      3.2.   Flanela

      3.3.   Szyfon

      3.4.   Popelina

      3.5.   muślin

      3.6.   Organza

      3.7.   Żorżeta

      3.8.   Aksamit

4.   Tkaniny o splocie skośnym

      4.1.   Dżins

      4.2.   Tweed

      4.3.   Gabardyna

5.   Tkaniny o splocie atłasowym

      5.1.   Satyna

      5.2.   Atłas

6.   Tkaniny o splocie panamowym

      6.1.   Oxford

      6.2.   Natte

7.   Tkaniny o splocie rypsowym

      7.1.   Szantung

      7.2.   Fresko

8.   Rodzaje splotów dzianin

9.   Dzianiny o splocie rządkowym

      9.1.   Dżersej

      9.2.   Dresówka

10.   Dzianiny o splocie kolumnowym

      10.1.   Trykot

      10.2.   Tiul

Przejdź do części pierszej poradnika:
 

- Rodzaje tkanin: włókna naturalne, sztuczne i syntetyczne - Encyklopedia wiedzy o ubraniach, cz. 1.
 

Czym się różni tkanina od dzianiny?

Podstawowa różnica między materiałem nazywanym tkaniną, a tym, który znamy jako dzianinę, kryje się już w ich nazwach. Sugerują one proces wytwarzania – tkanina jest tkana, a dzianina dziana. Ale co to właściwie znaczy?
 

Do produkcji tkanin wykorzystuje się ręczne lub mechaniczne krosna. Proces polega na wzajemnym przeplataniu co najmniej dwóch nici – osnowy biegnącej wzdłuż materiału i prostopadłego do niej wątku. Natomiast przy wyrobie dzianin można korzystać tylko z jednej nici. Za pomocą drutów, szydełek, osnowarek czy szydełkarek formuje się z niej oczka, które później łączą się ze sobą w rzędy. Różnice w wytwarzaniu sprawiają, że materiały diametralnie się od siebie różnią.
 

Dzianiny cechują się tym, że są bardzo elastyczne, rozciągliwe we wszystkich kierunkach, miękkie i przewiewne oraz łatwo dostosowujące się do kształtu ciała. Z kolei tkaniny dobrze zachowują swój kształt i wymiary. Mają bardziej jednolitą strukturę, ale są mniej elastyczne i słabiej się rozciągają (a niekiedy wcale).
 

Tkaniny uważane są za materiał bardziej uniwersalny, ponieważ są sztywniejsze i mniej podane na odkształcanie. Wykonuje się z nich niemal każdy rodzaj odzieży (spodnie, bieliznę, spódnice, sukienki, bluzki, T-shirty, płaszcze), jak również pościel, obrusy i obicia.
​​​​​​​

Natomiast dzianiny wykorzystywane są do produkcji głównie swetrów i kardiganów, rajstop i pończoch, szalików, narzut, czapek, rękawiczek i skarpet. Odzież uszyta z dzianin ma to do siebie, że odpowiednio dostosowuje się do kształtu ciała. Ubrania dzianinowe nie muszą więc być tak dokładnie skrojone na wymiar, jak te z tkaniny.

Rodzaje splotów tkanin

Struktura dwóch tkanin może być bardzo różna, nawet jeśli wykonamy je z takiej samej przędzy. Zależy ona bowiem głównie od splotu, czyli sposobu wzajemnego przeplatania układów nitek osnowy i wątku przez krosna. Splot decyduje nie tylko o wyglądzie, ale i o przeznaczeniu materiału. Ma wpływ również na wytrzymałość i żywotność tkaniny oraz jej sposób układania się i rozciągliwość.
 

Sploty mogą jednostronne lub dwustronne. Te pierwsze (z przewagą okryć osnowowych lub wątkowych) sprawiają, że materiał prezentuje się nieco inaczej na lewej i prawej stronie. Sploty dwustronne z kolei (o jednakowej ilości pokryć osnowowych i wątkowych) wyglądają tak samo z każdej strony materiału.
 

Splotem dwustronnym jest:
 

• splot płócienny – najbardziej podstawowy, stosowany głównie do tkanin bawełnianych i lnianych. Gwarantuje wysoką wytrzymałość na wyciąganie i wyszarpywanie nitek. Ma regularną, delikatną fakturę. Jest wykorzystywany np. do tkanin pościelowych, obrusowych, ścierkowych, ubraniowych i dekoracyjnych;
   

• splot panamowy – jest pochodną splotu płóciennego. Wykorzystuje się go gównie do grubych tkanin. Wątek i osnowa składa się tu z trzech splecionych ze sobą nitek, co w efekcie sprawia wrażenie szachownicy (przy regularnym splocie) lub kostki o większych i mniejszych polach (przy nieregularnym). Materiał o tym splocie cechuje większa miękkość i przewiewność, przez co jest wykorzystywany głównie do produkcji bluz sportowych, letnich marynarek, garniturów i koszul. Można spotkać też panamowe zasłony, obrusy, narzuty i obicia.
   

• splot rypsowy – także jest pochodną splotu płóciennego i ma podobną wytrzymałość oraz odporność na wyciąganie. Wyróżnia go prążkowana faktura (powstała przez wydłużenie przeplotu wzdłuż wątku albo osnowy). Splot rypsowy jest używany do produkcji materiałów na okrycia wierzchnie, tkaniny dekoracyjne i meblowe, obrusy, sukienki, wstążki i krawaty;
   

• splot skośnydwustronny – najczęściej jest czteronitkowy. Na tkaninach z jego wykorzystaniem widać wyraźne ukośne prążki, które mogą się układać na kształt litery „S” lub „Z”, a nawet w bardziej skomplikowane kształty takie jak jodełka. Splot skośny stosuje się do tkanin obiciowych, ubraniowych, ozdobnych, jak również marynarek oraz okryć wierzchnich. Materiały tego typu wyróżniają się mniejszą widocznością plam.
   

Do splotów jednostronnych należą:
 

• splot skośnyjednostronny – (np. pięcio- lub siedmionitkowy) ma większą ilość nitek wątkowych lub osnowowych, przez co prawa strona wygląda nieco inaczej od lewej. Podobnie jak splot skośny dwustronny tworzy ukośne prążki na materiale. Wykorzystuje się go do ubrań, które mają być wytrzymałe – np. spodni, odzieży roboczej czy wierzchniej.
   

• splot atłasowy – tkaniny z jego wykorzystaniem są miękkie, lejące i elastyczne, a ponadto błyszczące i bardziej nasycone kolorem na prawej stronie i matowe na lewej. Splot atłasowy wykorzystuje się do produkcji materiałów na eleganckie ubrania, np. sukienki wieczorowe, spódnice, koszule i bluzki, a także wstążek oraz apaszek, drogiej pościeli, bielizny lub koszul nocnych.
   

Co ciekawe różne sploty można ze sobą łączyć. Ich kombinacje pozwalają na wytworzenie efektownych wzorów, również tych wielkoformatowych. Takie wzorzyste tkaniny nazywamy żakardowymi. Stosowane są jako obicia mebli, zasłony, narzuty i ozdobne poszewki, ale również na efektowne marynarki, płaszcze, spódnice lub sukienki.
 

Tkaniny o splocie płóciennym

Większość tkanin o splocie płóciennym wykorzystywana jest do produkcji eleganckich i wizytowych ubrań oraz dekoracji domu. Takie materiały w większości wymagają specjalnego traktowania – delikatności przy praniu i prasowaniu.
 

Najpowszechniejsze tkaniny o splocie płóciennym to:
 

• batyst,
   

• flanela,
   

• szyfon,
   

• popelina,
   

• muślin,
   

• organza,
   

• żorżeta,
   

• aksamit.
   

Co to jest batyst i jak o niego dbać?

Batyst może być wykonany z przędzy bawełnianej, jedwabnej lub lnianej. Ma delikatną fakturę, jest cienki i przezroczysty. Zazwyczaj jest bielony, choć można znaleźć go w formie z nadrukami. Wykorzystuje się go przy produkcji bielizny, lekkich strojów kobiecych, dodatków (np. apaszek, chusteczek) i przy dekoracji wnętrz (robi się z niego np. zasłony).
 

Batyst to bardzo subtelny materiał, który łatwo zniszczyć niewłaściwą pielęgnacją. Powinien być prany w temperaturzeponiżej 40 °C, najlepiej ręcznie, choć można umieścić go także w pralce nastawionej na pranie delikatnych tkanin. Wirowanie i suszenie w suszarce bębnowej również powinno się odbywać w trybie delikatnym. Ponadto batyst można odświeżać parowo zarówno za pomocą pralki parowej, jak i żelazka z generatorem pary. Jest to najlepszy sposób na szybkie usunięcie brzydkich zapachów i przywrócenie tkaninie świeżości przy jednoczesnym uniknięciu gniecenia.

Prasując batyst zwykłym żelazkiem, należy ułożyć go na lewej stronie. Temperatura stopy nie powinna przekraczać 150°C. Zawsze warto też dokładnie sprawdzać zalecenia na metkach ubrań, gdyż w zależności od wykorzystanej przędzy (bawełniane, jedwabnej, lnianej) materiał może być nieco mniej lub bardziej odporny na wysoką temperaturę. 
​​​​​​​

Co to jest flanela i jak dbać o flanelowe ubrania

Flanela może być bawełniana lub wełniana. Cechują ją miękkość i delikatność, jak również trwałość. Jest bardzo miła w dotyku, co zawdzięcza dodatkowej okrywie włókiennej (która daje wrażenie, że materiał pokrywa delikatny meszek). Ma też właściwości termoizolacyjne, które sprawiają, że często jest wykorzystywana przy produkcji odzieży zimowej, ciepłych piżam, bielizny oraz pościeli. W latach 50. zaczęto wykorzystywać ją również do szycia garniturów, a w 90. do robienia koszul (kraciaste flanelowe koszule nadal są modne). Co ciekawe flanela może mieć również splot skośny, wówczas jest bardziej wytrzymała, co czyni ją dobrym materiałem również na ubrania robocze.
 

Flanela jest odporna na uszkodzenia, więc dbanie o nią jest dużo prostsze niż w przypadku wielu innych materiałów. Można ją prać w pralce w 40°C, w normalnym cyklu prania. Materiał można też poddawać wirowaniu. Zaraz po wyjęciu z pralki powinno się jednak od razu strzepnąć ubranie lub pościel z flaneli. To pozwoli pozbyć się najgorszych zagnieceń.
​​​​​​​

Prasowanie flaneli należy rozpocząć jeszcze, gdy materiał jest lekko wilgotny. Najlepiej ułożyć go do tego na lewej stronie. W ten sposób unikniesz błyszczenia się fragmentów materiału. Stopa żelazka w przypadku flaneli wełnianej powinna mieć temperaturę 120-150°C. Przy bawełnianej może być gorętsza (150-180°C). Bawełniane ubrania flanelowe najlepiej jednak prasować i odświeżać za pomocą żelazka z generatorem pary. Para nadaje tkaninie miękkość i wyjątkową przytulność. Szybko wygładza materiał bez obawy o wybłyszczanie.
​​​​​​​
​​​​​​​

Co to jest szyfon? Jak prać i prasować szyfon?

Szyfon to lekki, cienki i półprzezroczysty materiał, który cechuje się dużą przewiewnością i zwiewnością. Może być wykonany z nici naturalnych (jedwabnych, bawełnianych), mieszanych (częściowo naturalnych, częściowo sztucznych) i sztucznych (poliestrowych, nylonowych). Wykorzystuje się go do produkcji bielizny, letnich sukienek, bluzek, szali, damskich kreacji wieczorowych oraz sukien ślubnych i welonów.
 

Czytaj także: Jak prasować poliester i inne syntetyczne materiały?
 

Szyfon najbezpieczniej jest prać ręcznie z użyciem delikatnych środków piorących. Ubrania z tego subtelnego materiału można też umieścić w pralce ustawionej na pranie delikatne i maksymalnie 60°C. Powinno się jednak unikać wirowania, które powoduje silne wygniatanie.
​​​​​​​

Z powodu struktury materiału pozbycie się z niego zagnieceń jest wyjątkowo uciążliwe. Najłatwiejszym sposobem jest prasowanie parowe, gdzie unikamy bezpośredniego kontaktu rozgrzanej stopy z materiałem i możemy pracować w pionie (łatwiej dotrzeć do niedostępnych miejsc). Szyfon nie lubi bowiem bezpośredniego kontaktu z wysoką temperaturą. Tradycyjne żelazko nie powinno być ustawione na więcej niż 110-150°C. Materiał należy też prasować przez pergamin.
​​​​​​​

Co to jest popelina? Jak dbać o ubrania z popeliny

Popelina może być bawełniana, wełniana lub jedwabna. Jako materiał jest mocna i gładka, ale podatna na gniecenie. Minimalna tekstura sprawia, że wykorzystuje się ją głównie na koszule i bluzki.
 

Popelinę można wirować i prać w wyższych temperaturach, o ile jest w 100% wykonana z naturalnego materiału. Czysto bawełniana może być prana nawet w 60°C. Wełniana lub jedwabna wymaga jednak uważniejszej pielęgnacji, dlatego zawsze przed umieszczeniem ubrania z popeliny w pralce warto zapoznać się z jego metką.
​​​​​​​

Popelina ma to do siebie, że mocno się gniecie i rozprasowanie jej potrafi być długotrwałe i uciążliwe. W przypadku tradycyjnego prasowania – tkanina bawełniana dobrze zniesie nawet wysoką temperaturę stopy (do 200°C), ale wełniana lub jedwabna powinna być prasowana maksymalnie w 150°C. Materiał z domieszką włókien z poliestru lub nylonu prasuj wyłącznie w 110°C. Najłatwiej i najszybciej popelinę prasuje się parowo – za pomocą żelazka z generatorem pary. Nie trzeba się martwić odpowiednim ustawieniem temperatury – tryb iCare sam dostosuje ją do rodzaju materiału. 
​​​​​​​

Co to jest muślin? Jak dbać o muślinowe ubrania?

Muślin to cienki, bardzo lekki i subtelny materiał. Może być jedwabny, bawełniany, lniany albo wełniany. Jest niemal półprzezroczysty i gładki. Dobrze przepuszcza powietrze i szybko wysycha, ale jest przy tym delikatny i nieodporny na uszkodzenia mechaniczne. Może się też odkształcać pod wpływem wysokich temperatur. Ponadto z upływem czasu szwy na muślinie rozchodzą się i mogą powodować rozdzieranie materiału. Tkanina jest jednak idealna na upały, dlatego wykorzystuje się ją do produkcji np. letnich sukienek, zwiewnych spódnic, delikatnych bluzek. Ponadto muślin łatwo się drapuje, więc można z niego wykonywać ładne i zdobne ubrania. Warto wiedzieć jednak, że bawełniany i lniany muślin silnie się gniecie.
 

Muślin zaleca się prać ręcznie lub w trybie delikatnym. Materiału nie powinno się wyżymać ani gwałtownie wirować ze względu na silne gniecenie i łatwość w uszkodzeniu. Z kolei suszenie powinno się odbywać z dala od bezpośredniego światła słonecznego.
​​​​​​​

Najlepiej jest usuwać zagniecenia z muślinu za pomocą pary, w pionie (ubranie umieścić na wieszaku i skierować na nie wyrzut pary). Tradycyjne żelazko nie powinno być rozgrzane bardziej niż do 110°C. Prasowanie powinno odbywać się, gdy materiał jest jeszcze lekko wilgotny. 
​​​​​​​

Co to jest organza? Jak bać o ubrania z organzy?

Organza może być wykonana z włókien naturalnych (jedwabnych, bawełnianych) lub syntetycznych (nylon, poliester). To delikatny materiał, przypominający cienką i drobną siateczkę. Zwykle wykorzystuje się go jako element zdobniczy (dekoracje ślubne, welony, ozdoby stołów, firany, abażury), gdyż jest bardzo plastycznym materiałem.
 

Co ciekawe organza często mylona jest z tiulem, który jest dzianiną. Różnica między dwoma materiałami jest taka, że tiul ma wyraźne oczka i jest bardziej matowy. Organza z kolei ładnie błyszczy i jest bardziej jednolita, dlatego uważa się ją za szlachetniejszą i bardziej elegancką.
 

To rodzaj tkaniny, który wymaga szczególnej troski. Organza powinna być prana z użyciem delikatnych detergentów, w maksymalnie 40°C i trybie delikatnym. Można ją suszyć w suszarce bębnowej jedynie w niskiej temperaturze. Przed rozwieszeniem na tradycyjnej suszarce warto ubranie strzepnąć, by pozbyć się zbędnych zagnieceń.
​​​​​​​

Tkaninę można prasować żelazkiem na niskim ustawieniu temperatury (110°C). Jako że najczęściej z organzy robi się firany, warto zdecydować się na urządzenie do prasowania parowego, które pozwala na pracę w pionie i znacznie przyspiesza prasowanie. 
​​​​​​​

Co to jest żorżeta? Jak pielęgnować ubrania z żorżety?

Kolejna delikatna i półprzezroczysta tkanina. Jest jednobarwna i matowa. Ma nieregularnie zmarszczoną powierzchnię. Produkuje się ją głownie z wełny, bawełny lub jedwabiu (choć można znaleźć także sztuczny materiał tego typu). Pogniecioną fakturę uzyskuje się poprzez skręcenie nici. Szyje się z niej głownie sukienki i damskie bluzki.
​​​​​​​

Żorżetę można prać w pralce w niskiej temperaturze. Po wyschnięciu naturalnie wygląda na pomarszczoną, jednak nie powinno się jej prasować tradycyjnym żelazkiem. Jeśli widzisz na materiale nieregularne zagniecenia (niezgodne z naturalną strukturą materiału) możesz go nieco zwilżyć i rozwiesić ubranie na wieszaku do wyschnięcia albo potraktować to miejsce strumieniem pary z żelazka ze stacją parową.
​​​​​​​

Co to jest aksamit? Jak prać i prasować aksamit?

Aksamit nieco różni się od innych tkanin o splocie płóciennym, gdyż ma dodatkową warstwę okrywową, nadającą mu specyficzną miękkość i puszystość oraz specyficzny blask po jednej stronie (dlatego mimo splotu płóciennego nie jest dwustronny). Robi się go z bawełny (rzadziej z jedwabiu i wełny). Jest uważany za materiał ekskluzywny i wykorzystywany na stroje wieczorowe, elementy dekoracyjne, obicia drogich mebli. Może być jednolity lub wzorzysty.
 

Pierwszym etapem czyszczenia aksamitu powinno być usunięcie z jego powierzchni plam, okruszków i innych zanieczyszczeń za pomocą miękkiej szczoteczki. Następnie tkaninę należy przepłukać w letniej wodzie (30°C). Tak przygotowany materiał można umieścić w pralce. Pranie powinno się odbywać w niskiej temperaturze w trybie delikatnym. Po wyjęciu z bębna materiał należy niezwłocznie rozwiesić. Jeśli tego nie zrobisz, mogą na nim powstać bardzo trudne do usunięcia zagniecenia. Gdy aksamit wyschnie, należy go też przeczesać szczoteczką w jednym kierunku.
 

Tradycyjne prasowanie aksamitu jest dość trudne. Przede wszystkim robimy to w kierunku wraz z włosem na lewej stronie. By runo nie uległo zagnieceniom (i nie powstała widoczna różnica koloru między matową a błyszczącą stroną włosa w danym miejscu), ubranie należy dodatkowo rozłożyć na miękkim ręczniku. Pamiętaj tylko, że ręcznik nie może mieć żadnych haftów i wzorów, gdyż mogą się one odbić na runie. Aksamitu nie wolno zwilżaćani spryskiwać przed prasowaniem (może to powodować wrażenie zacieków). Temperaturę stopy należy dobrać w zależności od sugestii na metce.
​​​​​​​

Problemów z tradycyjnym prasowaniem można uniknąć dzięki żelazku z generatorem pary, które szybko poradzi sobie z wygładzeniem nawet silniejszych zagnieceń. Możemy nim prasować ubranie bez dotykania go, dlatego ryzyko zniszczenia aksamitu nie istnieje.  
​​​​​​​

Tkaniny o splocie skośnym

Z reguły są bardzo wytrzymałe i solidne. Zwykle robi się z nich odzież codzienną i ubrania wierzchnie, które właściwie pielęgnowane mogą dobrze wyglądać przez długie lata.
 

Najpowszechniejsze tkaniny o splocie skośnym to:
 

• dżins,
   

• tweed,
   

• gabardyna.
   

Dżins – co to za tkanina? Jak dbać o dżinsy?

Dżins bywa nazywany również teksasem lub denimem. To bawełniany materiał (czasem również z domieszką włókien syntetycznych) o wysokiej wytrzymałości (którą zawdzięcza splotowi). Często zabarwiany jest na niebiesko, lecz może występować praktycznie w każdym kolorze. Jeans ma wyczuwalną fakturę, a jego zewnętrzna strona różni się od wewnętrznej. Wykorzystywany jest do produkcji ubrań codziennych i roboczych – spodni, bluz, kurtek, wiatrówek, koszul. Wysokogatunkowy dobrze prezentuje się nawet po długim użytkowaniu (stopniowo się wyciera, co daje ciekawy efekt znoszenia).
 

Dżins nie lubi prania – stopniowo wypłukuje ono jego kolor i może wpływać na formę (czyli zmieniać to, jak materiał leży na ciele). Dlatego zaleca się raczej odświeżanie parowe, niż częste umieszczanie spodni i kurtek z tego materiału w pralce. Jeśli już pierzesz dżins, pamiętaj o wywróceniu ubrania na lewą stronę. Zapnij też wszystkie zamki i guziki oraz opróżnij kieszenie. Pralkę ustaw na mniejszą ilość obrotów (do 800) i szybki cykl (im krócej dżins przebywa w wodzie, tym lepiej). Jeśli chodzi o detergenty – nie wlewaj płynu do płukania. Przez niego dżins staje się podatny na odkształcenia. Unikaj też wybielaczy i korzystaj tylko z proszku do kolorowych tkanin.
 

Wiele osób uważa, że ze względu na dużą wytrzymałość dżins można prać w gorącej wodzie, jednak wysoka temperatura niekorzystnie wpływa na jego włókna, zwiększając ich kurczliwość. Dlatego spodnie często zaraz po praniu wydają się za ciasne. By uniknąć tego problemu, należy prać je maksymalnie w 30°C.
​​​​​​​

Jeśli chodzi o suszenie – ubranie powinno zostać wywieszone z dala od słońca. Nie należy układać go też na gorącym grzejniku. Wstrzymaj się też z prasowaniem. Odpowiednio wywieszone do suszenia bluzy i spodnie powinny rozprostować się pod własnym ciężarem. Jednak ubrania wyprane bez płynu do płukania mogą wydawać się po wysuszeniu sztywne i nieprzyjemne w dotyku. Dlatego warto nadać im miękkości, używając żelazka z generatorem pary.
​​​​​​​

Tweed – co to za tkanina i jak o niego dbać?

Tweed to mocny i mięsisty wełniany materiał o ścisłej strukturze, wykonywany z grubej przędzy. Jego skośny splot układa się w wyraźny wzór (najczęściej jodełkę lub pepitkę), zwykle wielobarwny. Wykorzystuje się go do produkcji męskich marynarek oraz eleganckich kamizelek, płaszczy i damskich żakietów, a nawet spódnic. Jest bardzo trwały i gruby, ale jednocześnie ładnie dostosowuje się do kształtu ciała, np. podkreślając ramiona czy talię. Nie gniecie się mocno, choć czasem można zobaczyć na nim zagniecenia np. na rękawach w zgięciu łokcia. Może się odkształcać przy nieprawidłowym praniu i suszeniu.
​​​​​​​

Niezależnie od tego, czy tweed jest czysto wełniany, czy z domieszką włókien akrylowych,zanim włożysz go do pralki, sprawdź zalecenia z metki. Często o specyfice prania tweedowych ubrań decyduje nie materiał, a sam sposób ich uszycia. Przykładowo umieszczenie w pralce męskiej tweedowej marynarki może spowodować jej zniekształcenie. W przypadku tego typu odzieży problematyczne jest też samo suszenie. Jeśli nie rozwiesisz marynarki na wieszaku, może utracić fason (czasem może też ulec odkształceniu od samego wieszaka). Dlatego najlepiej oddawać rzeczy tego typu do pralni lub zdecydować się na odświeżanie ich parą. Jej strumień usuwa brzydkie zapachy i dezynfekuje, dzięki czemu nie jest konieczne częste pranie. Tweed raczej się nie gniecie, ale czasem robi się nieestetycznie wymięty w okolicach zgięć łokci czy pod kolanami. Usunięcie takich zmarszczeń żelazkiem z generatorem pary sprawi, że ubranie będzie wyglądało na mniej znoszone i nowsze. Para wpływa również na miękkość materiału i jego ładniejszy, delikatnie połyskujący wygląd.
​​​​​​​

Gabardyna – co to za tkanina? Jak pielęgnować ubrania z gabardyny?

Gabardyna to materiał średniej grubości. Tradycyjnie wełniany, choć może występować także w wersji bawełnianej, syntetycznej bądź z mieszanki tych włókien. Używany jest do wyrobu płaszczy (np. typu trencz), garsonek, garniturów, a także mundurów galowych oficerów i podoficerów. Gabardyna strukturą przypomina jeans, ale jest dużo bardziej elegancka. Jednocześnie zachowuje wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne i jest trwała. Źle wyprasowana może się brzydko wyświecać. Na szczęście częste prasowanie jej nie grozi, gdyż jest dość odporna na zagniecenia.
 

Syntetyczną i mieszaną gabardynę można prać w temperaturze do 40°C (w programie „delikatne”), bawełnianą nawet w 60°C. Rzeczy szyte z gabardyny wełnianej (płaszcze, żakiety) najlepiej jednak oddać do pralni, gdyż mogą tracić ładny wygląd i ulegać deformacji. Można je także odświeżać parowo za pomocą żelazka z generatorem pary – nawet w pionie, bez zdejmowania z wieszaka.
​​​​​​​

Przy tradycyjnym prasowaniu temperatura stopy powinna zależeć od gatunku gabardyny. Bawełniana może być prasowana nawet w 180°C, a wełniana lub z dodatkiem syntetyku maksymalnie w 150°C (pamiętaj, że przy sztucznych materiałach warto najpierw przeprowadzić test na mało widocznym fragmencie ubrania). Gabardyna może się także wyświecać od wysokich temperatur, dlatego warto prasować ją przez ściereczkę lub na lewej stronie. Używając żelazka z generatorem pary nie musimy się tego obawiać. Ubrania można wyprasować w pionie lub użyć specjalnych nakładek Soft Textile Protector, dostępnych w wybranych modelach żelazek Braun.
​​​​​​​

Tkaniny o splocie atłasowym

Splot atłasowy może być wątkowy lub osnowowy (czyli albo z przewagą nici wątkowych, albo osnowowych). Tkaniny z wykorzystaniem tego pierwszego nazywamy satynami, a drugiego atłasami. Charakteryzują się one przede wszystkim połyskiem i miłą w dotyku, nieco śliską powierzchnią.
 

Co to jest satyna i jak o nią dbać

Satyna jest najczęściej bawełniana, czasem bywa również jedwabna. Zwykle jest pozbawiona wzorów. Jej prawa strona ma charakterystyczny połysk, a lewa jest matowa. To także tkanina lejąca się, która ładnie się układa, a ponadto jest lekka i wygodna. Wykorzystuje się ją więc głównie do eleganckich sukienek i bluzek. Często szyje się z niej również koszule nocne, podszewki ubrań i oraz pościel (np. poszewki).
 

Grubą satynę czyści się wyłącznie chemicznie. Cienką można prać samodzielnie z uwzględnieniem zaleceń na metce. Zazwyczaj robi się to ręcznie lub w trybie do bardzo delikatnych tkanin z użyciem łagodnego detergentu. Maksymalna temperatura wody nie powinna przekraczać 40°C.
​​​​​​​

Tradycyjne prasowanie można wykonywać z użyciem średnio rozgrzanego żelazka (max. 150°C.). Należy przy tym pamiętać, że materiału nie należy skrapiać wodą ani mgiełką do prasowania, ponieważ po przeciągnięciu żelazkiem pozostaną na nim brzydkie zacieki. Najprostszym i najbezpieczniejszym sposobem prasowania satyny jest wykorzystanieżelazka z generatorem pary. W taki sposób można rozprostować szybko duże fragmenty materiału, co sprawdza się na przykład przy satynowej pościeli. Żelazko z generatorem pary Braun pozwala skutecznie rozprasować nawet pościel złożoną w kostkę.
​​​​​​​

Co to jest atłas?

Atłasytka się z włókien wiskozowych lub bawełnianych. Bardziej ekskluzywny może być wytwarzany nawet z jedwabiu. Jest bardzo gładki. Występuje w wariantach jednobarwnych lub wzorzystych. Ma błyszczącą prawą stronę i matową lewą. Charakterystyczną cechą wyróżniającą atłas jest typowe uczucie chłodu, gdy się pod nim śpi lub go nosi. Jest droższy od satyny, ale ma podobne zastosowanie – szyje się z niego kreacje wieczorowe i suknie ślubne, bieliznę, podszewki marynarek, spódnic i sukienek oraz pościel. Czasem też robi się z niego obicia ekskluzywnych mebli.
 

Atłas jest tkaniną mało odporną na plamy. Usuwanie z niej zabrudzeń tego typu nie należy do najprostszych ze względu na konieczność korzystania wyłącznie z łagodnych środków czyszczących (wystrzegaj się odplamiaczy, które mogą powodować odbarwienie) oraz niskich temperatur prania (do 40°C). Zbyt ciepła woda może bowiem doprowadzić do skurczenia się tkaniny. Atłas najlepiej jest prać ręcznie. Jeśli umieszczasz go w pralce, nastaw tryb do delikatnych tkanin i wywróć ubranie na lewą stronę.
 

Jeśli chodzi o prasowanie – korzystając z tradycyjnego żelazka, zwróć uwagę, czy nie kapie z niego woda. Nie spryskuj też materiałupodczas usuwania zagnieceń. Zaprasowana woda wygląda bowiem jak zacieki. Prasuj na lewej stronie lub z użyciem specjalnej nakładki przeciw wyświecaniu się materiału. Temperatura stopy powinna być dość niska (maksymalnie 150 °C). Podobnie jak satynę warto go odświeżać i prasować parowo za pomocą żelazka z generatorem pary, gdyż daje to pewność, że materiał się nie zniszczy, i pozwala uniknąć plam od wody oraz wyświecania. Można również użyć nakładki Soft Textile Protector, dodatkowo chroniącej materiał.
​​​​​​​

Tkaniny o splocie panamowym

Materiały o splocie panamowym nazywane są panamami. Łatwo je rozpoznać po fakturze plecionki. Są dzięki temu bardziej przewiewne i nie nasilają pocenia się ciała nawet przy dużych upałach. Ich wielkim plusem jest też to, że nie są wymagające, jeśli chodzi o pielęgnację.
 

Najpowszechniejsze tkaniny o splocie panamowym to:
 

• oxford,
   

• natte.
   

Oxford – co to za tkanina i jak ją pielęgnować?

Oxford to bawełniany materiał bardzo odporny na przetarcia i rozciąganie, ale jednocześnie dosyć miękki i przyjemny w dotyku. Jego splot przypomina plecionkę koszykową, co zapewnia ubraniom dużą przewiewność, mimo że wydają się dosyć grube. Z takiej tkaniny szyje się np. letnie marynarki i koszule. Łatwo rozpoznać ten rodzaj materiału po wyraźnej fakturze i matowym wykończeniu.
​​​​​​​

Jeśli oxford jest w pełni bawełniany, można go prasować w dość wysokich temperaturach (180-220°C). Jednak przed nastawieniem żelazka warto najpierw sprawdzić metkę, ponieważ ubrania z oxfordu często zawierają domieszkę włókien sztucznych. Jeśli tkanina ma domieszkę poliestru, pierzemy ją w maksymalnie 40°C i prasujemy stopą rozgrzaną do 120-150°C. Oxford z włóknami sztucznymi warto prasować żelazkiem z generatorem pary, gdyż wówczas unikamy niebezpieczeństwa zniszczenia materiału. Tryb iCare w żelazkach Braun sam dobierze temperaturę bezpieczną dla materiału.

​​​​​​​

Natte – co to za tkanina i jak o nią dbać?

Natte to lekki i przyjemny w noszeniu materiał bawełniany, który doskonale odprowadza ciepło. Jest stosowany do wyrobu letnich ubrań – głównie koszul. Czasem szyje się z niego również zasłony i pościel albo obija nim meble. Powierzchnia natte wydaje się składać z małych kwadracików (wygląd szachownicy), ma wyraźną fakturę i naturalny, niemal organiczny wygląd.
​​​​​​​

Tkaninę natte można prać w pralce w 40°C i wirować. Jeśli jest wykonana wyłącznie z naturalnych włókien, dobrze zniesie nawet mocno rozgrzane żelazko (180°C), jednak jeśli jest to materiał z domieszką włókien sztucznych, warto uprzednio zapoznać się z metką lub wybrać niższą temperaturę (do 150°C) i przetestować ją, prasując mało widoczny fragment ubrania. To pomoże sprawdzić, czy rozgrzana stopa nie zniszczy odzieży. Najbezpieczniejszym sposobem prasowania natte jest skorzystanie z żelazka z generatorem pary, które nie tylko usuwa zagniecenia ale i odświeża materiał (można się za jego pomocą pozbyć brzydkich zapachów), dzięki czemu można go prać rzadziej. W przypadku zasłon natte świetnie sprawdzi się również możliwość prasowania w pionie.
​​​​​​​

Tkaniny o splocie rypsowym

Splot rypsowy sprawia, że materiały mają wyraźną fakturę. Podobnie jak panamy są one też nieco bardziej przewiewne niż tkaniny o splocie płóciennym.
 

Najczęściej spotykane tkaniny o splocie rypsowym to:
 

• szantung,
   

• fresko.
   

Szantung – co to jest i jak o niego dbać

Szantung to materiał tkany z surowej przędzy jedwabnej o bardzo charakterystycznej fakturze (przypominającej len). Ma nieregularnie rozłożone, grudkowane zgrubienia, przez co oryginalnie prezentuje się na marynarkach, krawatach i płaszczach. Świetnie nadaje się również do celów dekoracyjnych – na zasłony i obicia. Jest bardzo wytrzymały i nie widać po nim zużycia. Jednak by zachować jego ładny wygląd na długo, nie powinno się go prać w wodzie. Traci bowiem fason i blask. Dlatego należy go oddawać do pralni chemicznej.Można również zamiast prania odświeżać materiał żelazkiem z generatorem pary. W wybraniu odpowiedniej metody czyszczenia pomoże ci metka na ubraniu. 
​​​​​​​

Co to jest fresko? Jak dbać o ubrania z fresko

Fresko jest tkaniną wełnianą o luźnym, otwartym splocie (kiedy spojrzysz na nią pod światło, będzie się ono przez nią przebijać). To gwarantuje wysoką oddychalność, dzięki czemu materiał dobrze sprawdza się latem. Ma porowatą powierzchnię i wyraźną fakturę. Charakteryzuje go delikatna szorstkość. Zaletą jest jednak spora odporność na zagniecenia. Z fresko szyje się np. letnie marynarki i eleganckie spodnie. Jest wykorzystywane także na obicia.
​​​​​​​

Rzeczy uszyte z fresko można czyścić z delikatnych zabrudzeń za pomocą szczoteczki lub lekko wilgotnej gąbki. Można je też prać w rękach w wodzie do 40°C i namaczać (pranie w pralce może powodować utratę fasonu, np. marynarek).Przy wywabianiu trudniejszych zabrudzeń można też korzystać z silniejszych detergentów (np. wybielaczy). Prasowanie powinno być dość ostrożne (warto najpierw przeprowadzić test w niewidocznym miejscu) i w niskiej temperaturze (do 120 °C). Wełnianego fresko nie wolno jednak poddawać działaniu pary, gdyż może doprowadzać to do filcowania materiału. W przypadku trudnych zagnieceń nie należy też bezpośrednio zwilżać tkaniny. Zamiast tego połóż na tkaninie suchą bawełnianą ściereczkę, a następnie przykryj ją kolejną wilgotną. Prasuj do momentu, gdy górna ściereczka będzie sucha. Można również użyć nakładki ochronnej Soft Textile Protector (dołączanej do wybranych modeli żelazek Braun), która zapobiegnie zniszczeniu materiału.
​​​​​​​

Rodzaje splotów dzianin

Dzianinywytwarza się z jednej nici, którą formuje się w oczka tworzące później rzędy. Mogą one być poziome lub pionowe. W tym drugim przypadku nazywa się je kolumnami. Od poziomych rządków i pionowych kolumn wzięły nazwę dwa podstawowe sploty dziewiarskie:
 

• splot rządkowy – wymaga użycia tylko jednej nici. Może być wykonany na drutach, szydełkiem albo mechanicznie. Z powodu tego, że oczka łączą się w poziomie, materiał tego typu słabo rozciąga się w poprzek. Strony prawa i lewa nieco różnią się od siebie (na jednej wyraźniejsze są oczka prawe, na drugiej lewe). Dzianina rządkowa ma też tendencję do wywijania się na brzegach oraz dużą skłonność do prucia się;
   

• splot kolumnowy – powstaje maszynowo z wielu nitek. Oczka tworzone są w dwóch sąsiednich kolumnach i łączone zygzakiem poprzez rządki. Dzięki temu materiał nie pruje się i jest rozciągliwy w obu kierunkach. Wysoka elastyczność dzianin o tym splocie sprawia, że często wykorzystywane są na stroje sportowe i gimnastyczne, ale mogą być używane również do produkcji odzieży codziennej. Ubrania tego typu dobrze leżą i dostosowują się do kształtu ciała.
   

Wśród splotów rządkowych i kolumnowych wyróżnia się wiele wariantów oraz kombinacji. Niektóre są bardziej, inne mniej skomplikowane i ozdobne. Sploty można też ze sobą łączyć. Dzianiny wykorzystujące wiele ich rodzajów, tak by tworzył się wzór, nazywane są żakardowymi.
 

Splot dzianiny decyduje o jej rozciągliwości, układaniu się i przeznaczeniu. Może być bardziej lub mniej zbity, a nawet ażurowy, co wpływa na przewiewność ubrania.
 

Dzianiny o splocie rządkowym

Dzianiny o splocie rządkowym sią przyjemne w dotyku, częściowo rozciągliwe i miękkie. Ubrania z nich wykonane są wygodnie i ładnie układają się na ciele.
 

Najpowszechniejsze dzianiny o splocie rządkowym to:
 

• dżersej,
   

• dresówka.
   

Co to jest dżersej? Jak dbać o ubrania z dżerseju?

Wykonany z cienkich włókien wełnianych, bawełnianych lub mieszanych. Jest przyjemny w dotyku i cechuje się rozciągalnością w jednym kierunku. Produkuje się z niego bieliznę, pościel, a także T-shirty i koszulki sportowe, ale również sukienki. Materiał ten nie gniecie się zbytnio, ale ma skłonność do zniekształcania się i wyciągania. Dlatego pierzemy go w trybie delikatnym i prasujemy go zgodnie z kierunkiem oczek. Deformację może powodować też nieprawidłowe rozwieszanie po praniu. Rzeczy z dżerseju najlepiej suszyć na płasko.
​​​​​​​

Dresówka – co to za dzianina? Jak dbać o ubrania z dresówki

Dresówkę produkuje się z włókien bawełnianych z domieszką sztucznych. Jest elastyczna, miękka i zapewnia dobrą cyrkulację powietrza. W ciepłe dni dobrze izoluje od ciepła, a w chłodne doskonale ogrzewa. Może być drapana (z delikatnym meszkiem) lub niedrapana (bez niego). Obecnie dresówka jest bardzo popularnym materiałem i wykorzystuje się ją nie tylko do szycia dresów, ale również ciepłych piżam, bluzek, tunik, sukienek, spodni, czapek, szalików i swetrów.
​​​​​​​

Dzięki wysokiej odporności na gniecenie nie trzeba się przejmować jej prasowaniem. Pranie dresówki również jest dość proste – wystarczy umieścić ubranie w pralce i ustawić tryb normalny. Temperatura wody nie powinna jednak przekraczać 40-60°C.
​​​​​​​

Dzianiny o splocie kolumnowym

Splot kolumnowy sprawia, że dzianina jest bardzo rozciągliwa w obu kierunkach i elastyczna. W zależności od ścisłości splotu i gramatury włókien materiał o splocie kolumnowym może wyglądać bardzo różnie.
 

Najpowszechniejsze dzianiny o splocie kolumnowym to:
 

• trykot,
   

• tiul.
   

Trykot – co to za dzianina? Jak o nią dbać

Trykot to materiał wykorzystywany do produkcji ubrań silnie przylegających do ciała i dostosowujących się do jego kształtu. Ma właściwości chłodzące i dobrze pochłania wilgoć. Dlatego też szyje się z niego głównie odzież sportową, bieliznę i kostiumy kąpielowe. Łatwo jednak ulega odkształceniu w wyniku wysokich temperatur, stąd koniczność prania maksymalnie w 30°C i prasowania w najniższych temperaturach lub z użyciem bezpiecznego trybu iCare. Nie powinno się suszyć trykotu w suszarkach bębnowych ani prać chemicznie. Przy praniu w pralce należy uważać, by nie umieszczać go wśród ubrań, które mają suwaki, rzepy lub inne małe elementy mogące zaczepiać o tkaniny, gdyż może szybko ulec zniszczeniu.
​​​​​​​

Co to jest tiul? Jak prać i prasować tiul

Tiul to elastyczna, ażurowa dzianina przypominająca siatkę. Najczęściej jest bawełniany lub jedwabny. Może być zdobiony haftami. Szyje się z niego zarówno firany i elementy dekoracji wnętrz, jak i wykorzystuje do dekoracji odzieży wieczorowej i sukien ślubnych. Często robi się z niego też halki i wielowarstwowe spódnice.
 

Czytaj także: Jak prasować tiul i inne delikatne materiały?
​​​​​​​

Zaleca się pranie tiulu w niskich temperaturach (ok.30°C) z udziałem delikatnych detergentów. Z uwagi na delikatność nie należy go wyżymać. Suszenie powinno się odbywać poprzez rozwieszenie. Tiul ma to do siebie, że prostuje się pod własnym ciężarem, więc nawet jeśli zostanie wygnieciony, łatwo go rozprostować. Nie zawsze wymaga prasowania, a jeśli już to najlepiej wykonać je z użyciem żelazka z generatorem pary. To rozwiązanie jest najszybsze i najwygodniejsze, gdyż pozwala na pracę w pionie. Ułatwia więc szybkie usuniecie zagnieceń z firan.
​​​​​​​