Ekoubrania - co to znaczy? Jak o nie dbać?

Wraz z tym, jak zwiększa się nasza świadomość ekologiczna, rośnie też zapotrzebowanie na ekologiczne produkty, w tym ubrania. Czym jest ekomoda? Jakie materiały uważane są za ekologiczne? Jak dbać o ekologiczne materiały, by pozostawały w dobrej kondycji?

Ekologiczne ubrania – co to takiego?

W uproszczeniu, przez ubrania ekologiczne rozumiemy takie, które wytwarzane są z naturalnych materiałów. Są one pozbawione dodatku plastiku, a więc w pełni biodegradowalne. W naturalny sposób rozkładają się do zera i nie zanieczyszczają gleby ani nie są toksyczne dla środowiska naturalnego. Jednakże warto wiedzieć, że ekomoda to nie tylko przyjazne ekologii materiały. Pojęcie ekologicznych ubrań jest nieco bardziej złożone i składają się na nie także etyczna produkcja i właściwe praktyki sprzedażowe. Co to właściwie znaczy?

Przede wszystkim pochodzenie ubioru musi być znane i oznaczone na metce. Kraje europejskie mają odpowiednie normy dotyczące ilości wytwarzanych przy produkcji zanieczyszczeń. Kupowanie ubrań pochodzących z tak zwanych krajów Trzeciego Świata (głównie biedniejszych państw azjatyckich i afrykańskich) nie jest eko, gdyż te państwa nie są zobowiązane do przestrzegania tak wyśrubowanych przepisów. Europejski producent odzieży ekologicznej musi spełniać również wymagania społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, w więc:

dbać o ochronę zdrowia i bezpieczeństwo pracowników i rolników,
opłacać pracowników określonymi kwotami (nie niższymi niż minimalna stawka światowa),
nie stosować środków chemicznych i szkodliwych dla ogólnie rozumianego ekologicznego trybu życia.

Wśród producentów ekomody promowane jest również oszczędzanie wody. Ponadto liczy się to, czy odzież nie ma dodatkowego plastikowego opakowania i czy jest dystrybuowana w sposób ekologiczny – z dbałością o jak najmniejszy ślad węglowy (ilość CO2 wytwarzanego w transporcie). Z tego względu większość prawdziwie ekologicznych ubrań pochodzi ze źródeł lokalnych i produkowana jest w okolicy miejsca dystrybucji. Jeśli ubrania muszą przebrnąć pół świata, by dotrzeć do klienta, nie są eko.

Jakie materiały są uznawane za ekologiczne?

Przede wszystkim ekologiczne ubrania są wykonane z materiałów naturalnych, niezawierających domieszek z plastiku – poliestru, elastanu, poliamidu, lycry, akrylu, dorlastanu, streczu, polaru i mikrowłókien.

Do tkanin w pełni naturalnych zaliczamy:

100% bawełnę – pochodzącą z krzewów bawełnianych. Z bawełny można zrobić włókna o dużej miękkości i przewiewności oraz wysokiej wytrzymałości. Naturalnie materiały bawełniane są białe, ale można je farbować;

100% len – wytwarzany z łodyg rośliny lnu. Tkaniny z włókien lnianych są droższe i bardziej skomplikowane w produkcji niż bawełniane, dlatego na przestrzeni lat zostały nieco wyparte przez bawełnę. Poza przewiewnością, cechują się jednak unikatową właściwością chłodzącą, trwałością i plamoodpornością. Są jednak podatne na gniecenie się;
100% sizal – wyrabiany ze specjalnego gatunku agawy. Włókna sizalowe są twarde i bardzo mocne. Z tego względu stosuje się je głównie do wyrabiania sznurów, lin, mat i worków;
100% bambus – włókna bambusowe dają tkaniny o właściwościach ochronnych na promienie UV, schładzających temperaturę ciała (o ok. 3oC) i antyseptycznych (przeciwbakteryjnych). Ponadto takie materiały są odporne na gniecenie, dobrze pochłaniają wilgoć, są przewiewne i nie uczulają;
100% jedwab – naturalny, lecz nie wegański. Wytwarzany z kokonów gąsienic jedwabników. Włókna jedwabiu są najbardziej wytrzymałe spośród naturalnych włókien. Materiał z nich wykonany ma charakterystyczną śliską fakturę. Jest też lekki, przewiewny i ładnie się układa;
100% wełnę – to nic innego jak włosy zwierząt. Pochodzi głównie od roślinożerców – lam, owiec, wielbłądów. Włókna są miękkie, puszyste i mają wysokie właściwości termoregulacyjne (utrzymują ciepło, ale są przewiewne). Nie są przy tym podatne na zabrudzenia ani wnikanie zapachów;
mieszanki powyższych – materiały wykorzystujące kilka rodzajów naturalnych włókien.

Co ciekawe, ekologiczne mogą być też materiały syntetyczne, ale w pełni wykonane z surowców naturalnych, np.:

100% wiskoza – robiona niemal całkowicie z celulozy (pozyskiwanej z drewna). Ma właściwości przypominające bawełnę, ale w dotyku jest podobna do jedwabiu. Jest elastyczna, przewiewna, miękka i dobrze pochłania wilgoć;
100% modal – również produkowany z celulozy (w 100%). Włókna modalu są wytrzymałe, sprężyste i miękkie. Powstała z nich tkanina ma wysokie właściwości pochłaniania wilgoci, jest przewiewna i ma atłasowy połysk;
mieszanki powyższych syntetyków z włóknami naturalnymi – np. wiskozy z bawełną, modalu z wełną itd.

Jednakże warto wiedzieć, że materiał prawdziwie ekologiczny to nie tylko taki, który jest naturalny i nie zanieczyszcza ekosystemów, gdy staje się odpadem. Istotne są też czynniki takie, jak prawidłowa uprawa roślin włóknodajnych, np. bawełny. Rośliny muszą pochodzić z ekologicznego rolnictwa, a więc niewykorzystującego pestycydów, GMO, sztucznych nawozów. Dlatego też warto uważnie czytać metki i sprawdzać, jakie atesty i normy spełniają producenci oraz czy mają odpowiednie certyfikaty ekologiczne.

Odzież z materiałów z recyklingu

Za przyjazną środowisku i proekologiczną uznaje się także odzież szytą z materiałów sztucznych pochodzących z recyklingu. Takie ubrania nazywa się odzieżą r-Pet. Ponownemu przetworzeniu na nowe ubrania poddawany jest głównie poliester, ale także takie odpady, jak plastikowe butelki, z których wykonuje się np. polary.

Jak ubierać się ekologicznie?

Ekologiczne podejście do kupowania ubrań zakłada nie tylko wybieranie odzieży z proekologicznych materiałów, ale również ograniczenie marnowania ubrań (z ang. zero waste). Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim:

niekupowanie na zapas ani w nadmiarze,
wybieranie uniwersalnych krojów i fasonów (które nie wyjdą z mody po sezonie i nie sprawią, że odzież zostanie szybko wyrzucona),
dbanie o te ubrania, które już są w naszej szafie (im dłużej pozostaną w dobrej kondycji, tym mniej nowych rzeczy trzeba będzie kupować).

W ten sposób również ogranicza się ilość odpadów i wspomaga środowisko naturalne.

Jak dbać o ekologiczne ubrania?

Dbanie o ekologiczne materiały oznacza pranie i prasowanie ich w odpowiedni sposób oraz pilnowanie, by nie zostały zniszczone przez silne środki chemiczne czy nieodpowiednie suszenie. Na początek warto zacząć od zapoznania się z metkami ekoodzieży i zaleceniami producenta. Warto również zaopatrzyć się w żelazko z generatorem pary, które pomoże odświeżać ubrania bez konieczności ciągłego prania. Gwałtowny wyrzut pary lub prasowanie parowe zabija bakterie, niweluje nieprzyjemne zapachy i zmiękcza włókna tkanin, dzięki czemu są przyjemne w dotyku i miękkie.

Żelazka z generatorem pary Braun mają specjalny tryb iCare, który chroni ubrania i tkaniny, ustawiając bezpieczną temperaturę. Dodatkowo tryb Eco chroni delikatne tkaniny. Dzięki temu prasowanie ekotkanin będzie szybsze, perfekcyjne i bezpieczne.

Jak dbać o ekobawełnę i bawełnę organiczną?

Ekobawełna jest trwalsza od zwykłej bawełny i bardziej wytrzymała. Dłużej zachowuje ładny wygląd i wolniej się zużywa. Nie należy jednak stosować na niej wybielaczy, silnych środków chemicznych ani zbyt wysokich temperatur. Maksymalne temperatury prania ekobawełny i tak zwanej bawełny organicznej (odpowiednio preparowanej) to 30-40^oC (przy czym zawsze warto sprawdzać metkę). Można ją jednak prać i wirować w pralce w max. 500 obr/min.

Nawet jeśli ekobawełna i bawełna organiczna po praniu nie jest wygnieciona, warto ją prasować. To utrwali formę ubrań i sprawi, że dłużej zachowają swój fason. Dobrze jest pamiętać także o dokładnym składaniu z uwzględnieniem wyrównywania szwów. To także pozwoli odzieży utrzymać swój pierwotny kształt na dłużej.

Podczas prasowania ekobawełny stopa żelazka powinna być nagrzana maksymalnie do 150-180^oC, z tym że tkaninę bezpieczniej jest prasować parowo, np. za pomocą żelazka z generatorem pary.

Jak pielęgnować ekologiczny len?

Len, także ten ekologiczny, można prać zarówno ręcznie, jak i w pralce. Warto jednak pamiętać, by nie ładować zbyt dużo lnianych ubrań czy pościeli do bębna (lepiej, by był mniej napełniony), ponieważ sprzyja to gnieceniu się i odkształcaniu tkaniny. Poza tym warto pamiętać, by stosować tylko delikatne detergenty. Silne środki piorące mogą osłabiać włókna ekolnu, a nawet go odbarwiać. Warto wyeliminować także płyny do płukania. Oblepiają bowiem włókna tkaniny i eliminują część jej zdolności absorpcyjnych. Co do temperatury prania – warto sprawdzać metki. Zwykle nie przekracza ona jednak 40-60^oC.

Rozwieszając len i ekolen do schnięcia warto pamiętać, by strzepnąć materiał przed umieszczeniem go na suszarce. Tkaniny z lnu najlepiej schną na wolnym powietrzu (nabierają przy tym spulchnionej, przyjemnej faktury), jednak nie w pełnym słońcu. Przesuszenie lnu w zbyt wysokim nasłonecznieniu może skutkować osłabieniem materiału. W suszeniu ekologicznego lnu odradza się także suszarki bębnowe, które mogą go gnieść i zmniejszać jego trwałość.

Prasowanie lnu jest konieczne ze względu na jego silną gniotliwość. Warto prasować go, gdy jest jeszcze lekko wilgotny – to ułatwia cały proces. Można używać wysokich temperatur (szczególnie, gdy materiał nie jest barwiony), jednak warto upewnić się, jakie zalecenia ma dla nas metka. Gruby len łatwiej i szybciej prasuje się parowo. Dzięki trybowi wyrzutu pary Turbo w żelazkach z generatorem pary Braun można znacznie sprawniej wyprasować nawet kilka warstw materiału. Para przenika przez niego szybciej i sprawniej. Jeżeli mamy do wyprasowania lniane zasłony lub pościel, najlepiej sprawdzą się żelazka z generatorem pary, które można wykorzystywać do prasowania w pionie, takie jak Braun CareStyle 7 Pro.

Tryb Turbo w żelazkach z generatorem pary Braun - infografika

Ekologiczne ubrania z bambusa – jak je pielęgnować?

Materiały bambusowe można prać w pralce w trybie delikatnym. Temperatura prania nie powinna jednak przekraczać 30-40ºC. Warto także pamiętać, że bambusowe włókna nie lubią wybielaczy. Szkodzi im również suszenie w suszarkach bębnowych.

Jeśli chodzi o prasowanie, to materiały ekologiczne z bambusa najlepiej wygładzać parowo. To nadaje włóknom pulchności i miękkości. Jeśli prasujemy tradycyjnym żelazkiem, temperatura stopy nie powinna przekraczać 150^oC. Dobrze jest też użyć trybu parowego.

Jak dbać o ekologiczne ubrania z modalu?

Modal należy prać w trybie delikatnym, maksymalnie w 30^oC (warto przy tym czytać metki, bo nie każde ubranie nadaje się do prania w pralce). Włókna materiału są dość odporne na twardą wodę i silne środki piorące, jednak częste pranie może uszkadzać strukturę materiału. Jeśli odzież nie jest zaplamiona, można ją odświeżać parowo.

Do prasowania tradycyjnym żelazkiem warto wybrać model, który ma zabezpieczania przed wyświecaniem i przebarwianiem tkanin np. specjalną nakładkę Soft Textile Protector Braun. W innym przypadku zaleca się prasowanie na lewej stronie. Maksymalna temperatura powinna oscylować w granicach 110^oC (warto zawsze upewnić się na metce).

Jak dbać o ekologiczne ubrania z wiskozy?

Ekoubrania z wiskozy należy prać w maksymalnie 40^oC (i zawsze sprawdzać metki, gdyż niektóre mogą wymagać nawet niższej temperatury prania). Dla bezpieczeństwa zaleca się je odwracać na lewą stronę przed wrzuceniem do bębna. Przed pierwszym praniem ubrania, warto je uprzednio namoczyć w zimnej wodzie (pozostawić w niej na co najmniej 30 minut). To sprawi, że w przyszłości materiał będzie się mniej zużywać. Warto odstawić też silne środki chemiczne, wybielacze i odplamiacze.

Wyciągając ekologiczną wiskozę z pralki, nie wolno wykręcać jej, wyżymać, strzepywać ani rozciągać, gdyż można w ten sposób odkształcić odzież. Dobrze jest suszyć ją na płasko – szczególnie gdy ubranie jest grubsze i cięższe.

Wiskoza (podobnie jak len) ma też tendencję do gniecenia się i mięcia. Najszybciej i najłatwiej prasuje się ją parowo. Wówczas łatwiej uniknąć wyświecania się materiału. Można ją także prasować tradycyjnie w maksymalnie 120^oC, na lewej stronie lub z użyciem specjalnej nakładki na stopę żelazka, która zapobiega świeceniu się tkanin. W przypadku prasowania parowego lepiej jest też prasować wiskozę w poziomie, a nie w pionie, gdyż łatwo ulega ona wyciągnięciu i odkształceniu. Nieumiejętne prasowanie w pionie mogłoby doprowadzić do zmiany w fasonie odzieży.

Ubrania z ekologicznego jedwabiu – jak o nie dbać?

Ubrania jedwabne zaleca się prać ręcznie, chyba że pralka ma tryb prania ręcznego do bardzo delikatnych tkanin. Ekojedwab pierze się też wyłącznie w letniej wodzie (maksymalnie 30^oC), najlepiej z użyciem płatków mydlanych lub delikatnego szamponu do włosów. Zaleca się unikać silnych detergentów, wybielaczy i zapachowych płynów do płukania. Co więcej, piorąc jedwab po raz pierwszy należy go wypłukać w roztworze zimnej wody z dodatkiem cukru i soku z cytryny. To sprawi, że odzież będzie ładnie błyszczeć. Zabieg warto powtórzyć do 3 pierwszych prań, by utrwalić efekt blasku.

Jeśli chodzi o prasowanie – jedwab rzadko go wymaga. Jeśli jest bardzo wygnieciony, to prasuje się go na lewej stronie (można też normalnie, z tym że nakładając na stopę żelazka specjalną nakładkę ochronną). W przypadku, gdy mamy dużo delikatnych ubrań, warto też wybrać model żelazka z generatorem pary z trybem iCare.

Ubrania wełniane – jak je pielęgnować?

Wełnę można prać w pralce (warto jednak uprzednio sprawdzić metkę ubrania), najlepiej z użyciem dedykowanego środka piorącego i w trybie delikatnym. Maksymalna temperatura wody to 30^oC. Większość wełnianej odzieży można też lekko wirować (informacja zwykle jest na metce). Ze względu na możliwość odkształcenia, suszenie wełny powinno odbywać się w poziomie. Co ciekawe, swetry, płaszcze i inne ubrania wełniane można też bezpiecznie odświeżać parowo. Zaleca się do tego żelazka z generatorem pary, np. Braun CareStyle7 Pro, za pomocą których możliwe jest prasowanie w pionie.

Żelazko z generatorem pary do tkanin ekologicznych - infografika

Ubrania z recyklingowanego poliestru – jak o nie dbać?

Włókna pochodzące z recyklingu plastiku lub materiałów syntetycznych zwykle pielęgnuje się tak, jak zwykły poliester. Ze względu na to, że zrobione z nich materiały łatwo się topią, należy prać je w maksymalnie 40^oC i prasować w niskich temperaturach oraz na lewej stronie. Można też robić to przez bawełnianą ściereczkę lub zastosować specjalne nakładki na stopę żelazka. To pozwala uniknąć wybłyszczania odzieży czy nieestetycznych miejscowych zmian koloru tkaniny.

Czytaj także:

- Minimalizm w szafie – jak go osiągnąć? >>

Wróć do kategorii:

- Jak dbać o ubrania? >>

Kliknij i dowiedz się więcej

Żelazka Parowe

pl_ADP-ArtLink_jaka-stope-zelazka-wybrac-i-jaka-jest-najlepsza_SM.jpg

Przeglądaj

Żelazka z generatorem pary

Przeglądaj

Dowiedz się więcej o dbaniu o ubrania

Przejdź do Artykułów

Przygotowywanie posiłków

Gotowanie

Śniadanie

Prasowanie

Promocje

Inspiracje

Wsparcie